ΦΕΚ 2057/Γ/11.08.2023

Διευθυντής του Τομέα Γλυπτικής και Διευθυντής του Β’ Εργαστηρίου Γλυπτικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών

Ο Νίκος Χαραλαμπίδης είναι Τακτικός Καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Κατατάσσεται στους σημαντικότερους και πλέον επιδραστικούς εικαστικούς εκπροσώπους της νεότερης γενιάς Ελλήνων καλλιτεχνών, με εκτενή διεθνή δραστηριότητα και καταξίωση. Ανήκει στην καλλιτεχνική γενιά του 90 και όπως αναφέρει η ιστορικός τέχνης Έφη Στρούζα, στο σκεπτικό της βράβευσης του το 2007 από το Σύνδεσμο Τεχνοκριτικών  AICA HELLAS, θεωρείται ένας από τους κυριότερους εκφραστές της Πολιτικής Τέχνης στην Ελλάδα.

Πέρα από τις πολιτικοκοινωνικές παραμέτρους που καθορίζουν τον πυρήνα της έρευνας του, οι πρωτογενείς πρακτικές που ακολουθεί ο Χαραλαμπίδης, συγκροτούν από την αρχή της διαδρομής του ένα ρηξικέλευθο εικαστικό λεξιλόγιο που προάγει από τη μια, τη χρήση ψηφιακών μέσων ρομποτικής και άλλων πρωτοποριακών για την εποχή μορφών τεχνολογίας αιχμής, επαναπροσδιορίζοντας από την άλλη, παραδοσιακές τεχνικές, ξεχασμένες εργασίες, εθιμικά δρώμενα και μεταμφιέσεις. Η συστηματική διερεύνηση των αρχείων που αφορούν στο Κυπριακό και στον ευρύτερο διαταραγμένο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, αποτελεί μια ακόμη πρωτοποριακή μεθοδολογία που ακολουθεί ο Χαραλαμπίδης από τα μέσα της δεκαετίας του ογδόντα, πριν ακόμη την επικράτηση του όρου ‘’archive artists’’, αναπτύσσοντας συχνά, για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της έρευνας του, διεπιστημονικές συνεργασίες με ιστορικούς και μελετητές διαφόρων κλάδων και ειδικοτήτων.

Σπούδασε μεταξύ άλλων ζωγραφική στην Accademia di Belle Arti της Φλωρεντίας (1986-1990) και αρχιτεκτονική στο Universita degli studi di Firenze (1988-1993). Συνέχισε τις σπουδές του στη ζωγραφική και γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, όπου ολοκλήρωσε και τις μεταπτυχιακές του σπουδές με ειδίκευση στα νέα μέσα και τεχνολογίες, τις ψηφιακές και ρομποτικές εφαρμογές στη σύγχρονη τέχνη.

Το πολυσχιδές ερευνητικό του έργο καταξιώνεται από πολύ νωρίς με πολλά βραβεία και διακρίσεις, ενώ το 1ο Βραβείο του Ιδρύματος Γιάννη & Ζωής Σπυροπούλου (1992), του απονέμεται πριν καν ολοκληρώσει ακόμη τις φοιτητικές του σπουδές, θέτοντας έτσι το εναρκτήριο λάκτισμα μιας ιδιοσυγκρασιακής πορείας που αποτελεί σήμερα αντικείμενο ακαδημαϊκής μελέτης και Διδακτορικών Διατριβών, επιδραστική επιρροή για νεότερους κυρίως καλλιτέχνες, ευαισθητοποιημένους στα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα, καθώς και κομβικό σημείο αναφοράς για κορυφαίους θεωρητικούς και ιστορικούς τέχνης, όπως οι: Catherine David, Orlando Britto Jinorio, Rafal Niemojewski, Henry Meyric Hughes, Αntonio Zaya, Brent Klinkum, Berta Schigel, Bernhurt Shultz, Claudia Zanfi, Lisette Langando, Elizabeth Janus, Adelina von Furstenberg, Christos Ioackimides  κ.α.

Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ογδόντα, οι παράτολμες παρεμβατικές δράσεις του καλλιτέχνη στη Λωρίδα της Γάζας και βέβαια στην Πράσινη Γραμμή στην Κύπρο, ιδιαίτερη πατρίδα του, , θέτοντάς σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή του, υπερβαίνουν τις κυρίαρχες καλλιτεχνικές τάσεις της εποχής. Ο βίαιος εκπατρισμός και η προσφυγοποίηση, το κληροδότημα της αποικιοκρατίας και οι επιδράσεις της, η μετανάστευση και ο νομαδισμός, η εθνική ταυτότητα και η αμφισβήτηση της, η εντοπιότητα και ο «μη τόπος», ακόμη και η αποικιοποίηση του Διαστημικού χώρου και οι στρατηγικές εκμετάλλευσης του, είναι ζητήματα που πρωτοεμφανίζονται ήδη στο πρώιμο έργο του Χαραλαμπίδη, τα οποία θα αποτελούσαν, δεκαετίες μετά, κοινή θεματογραφία για πολλούς καλλιτέχνες διεθνώς.

Στο μεγαλύτερο μέρος του έργου του κυριαρχούν οι ακτιβιστικές παρεμβάσεις σε εμπόλεμες ζώνες και διαφιλονικούμενες περιοχές, τα πολυμεσικά θεάματα και οι διαπολιτισμικές παραστάσεις, οι αναβιώσεις παραδοσιακών δρώμενων και εθίμων, οι γλυπτικές εγκαταστάσεις μεγάλων διαστάσεων, οι βιντεοπροβολές και άλλες ψηφιακές εφαρμογές. Σημαντική παράμετρο του έργου του αποτελούν και οι συμμετοχικές δράσεις που διοργανώνει ο Χαραλαμπίδης, διαρθρώνοντας συχνά, παράλληλα με τα εικαστικά περιβάλλοντα και τις γλυπτικές του εγκαταστάσεις, πλατφόρμες διεπιστημονικών συνεργασιών, καλλιτεχνικών εργαστηρίων φοιτητών, περφόρμανς, διαλέξεων και σεμιναρίων, καθώς και άλλων συνεργασιών με προσκεκλημένους καλλιτέχνες, εδραιώνοντας έτσι στις εκθέσεις του ένα πολυεπίπεδο πρόγραμμα δραστηριοτήτων.

Ο “εμβληματικός αποστάτης της Πράσινης Γραμμής”, όπως αποκαλεί τον Χαραλαμπίδη, ο Henry Meyric Hughes, Πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Τεχνοκριτικών, στο εκτενές θεωρητικό κείμενο του για  την ατομική έκθεση που του διοργάνωσε στην μπιενάλε Βενετίας το 2003, έχει πραγματοποιήσει με την επιμέλεια και άλλων διεθνώς διακεκριμένων επιμελητών και ιστορικών τέχνης, περισσότερες από 65 ατομικές εκθέσεις σε διεθνή κέντρα τέχνης και εκθεσιακούς χώρους, θεσμικές διοργανώσεις και μπιενάλε, καθώς και σε κορυφαία μουσεία, όπως στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Γαλλίας, στο Centre Pompidou, στην Turner Contemporary στο Λονδίνο, στο Palazzo Querrini Stampalia και στο Palazzo Giustinian Lolin Querini στη Βενετία, στο Pavilion Ciccillo Matarazzo στο Σάο Πάολο, στο Institute of Contemporary Art στη Σόφια, στο Musée des Archives Nationales στο Παρίσι, στο BOZAR: Palais des Beaux-Arts στις Βρυξέλες, στο Institute of Contemporary Art, ICA, στη Σόφια, στο Centro Atlantico de Arte Moderno CAAM στο Λας Πάλμας, στο National Anthropology Museum, στην Μαδρίτη, στο Beijing National Museum of Art στο Πεκίνο, στο Zacheta Museum στη Βαρσοβία, στο Alte Post Vienna Contemporary Museum στη βιέννη, στο Palace of National Film and Sound Archive of Australia (NFSA), στην Καμπέρα, στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα, στο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα, κ.α.

Σχετικός σύνδεσμος

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΝΙΚΟΥ ΕΞΑΡΧΟΥ

Ο Νίκος Έξαρχος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας και κάτοχος πτυχίου Ζωγραφικής και Γλυπτικής. Είναι υπότροφος της Βασιλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Χάγης και είναι υποψήφιος Διδάκτωρ στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Το έργο του έχει προβληθεί σε πολυάριθμες εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό, κερδίζοντας διακρίσεις σε διαγωνισμούς τέχνης. Επιπλέον, έχει συμμετάσχει ως κεντρικός ομιλητής σε διεθνή συνέδρια, σεμινάρια και εκπαιδευτικές συνεδρίες, με ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαιδευτική αξία των εικαστικών.

Ο κεντρικός πυρήνας του εικαστικού έργου του, πραγματεύεται την αποδόμηση της εικόνας που ανήκει στον δισδιάστατο χώρο και την «Αλγεβρική» σύνθεση, μιας νέας που μετασχηματίζεται στον τρισδιάστατο χώρο, ως αποτέλεσμα της σύνθεσης των σπαραγμάτων αυτής.

Ο διάλογος των μελών – σπαραγμάτων, διαμορφώνει ένα περιβάλλον αλληλεπίδρασης. Το έργο αποκτά πολλαπλές οπτικές αναγνώσεις και η μεταβλητότητα χαρακτηρίζει τη μορφή του.

Η έννοια του χρόνου εμπλέκεται στην διαδραστική εμπειρία του θεατή, διανοητική και αισθητηριακή, κατά την διαδικασία ανάγνωσης του έργου στο χώρο.

Η πρόσληψη των εικόνων από τον ανθρώπινο εγκέφαλο, μετασχηματίζεται σε πολλαπλά οπτικά ερεθίσματα.

Αναφορές στην παράδοση και τον ελληνικό πολιτισμό παρουσιάζονται μέσα από μια σύγχρονη εικαστική προσέγγιση. Ο Νίκος Έξαρχος στο εικαστικό του έργο σχολιάζει την ψευδαισθησιακή διάσταση της τέχνης και προτείνει νέους τρόπους θέασης της εικόνας μέσω της απόρριψης της παραδοσιακής αναπαράστασης. Αντλεί έμπνευση από τον Κυβισμό με την αποδόμηση της ακεραιότητας της μορφής, καθώς και από την κυριαρχία της εικόνας στον σύγχρονο πολιτισμό, την οποία κατοχύρωσε ο Warhol με τους δικούς του όρους.

Από το 2012 έως και σήμερα συνεργάζεται με την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και από το 2019 διδάσκει στον τομέα της Γλυπτικής.

2022 έως και σήμερα: Συντονιστής του εκπαιδευτικού προγράμματος ‘’ΤΟ ΠΑΙΔΙ Η ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ’’ σε συνεργασία με την ΤΕΧΝΟΠΟΛΗ του Δήμου Αθηναίων.

2022-2025: Συμμετοχή στην εκθεσιακή παρέμβαση της Α.Σ.Κ.Τ. στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε).

2021-2022: Συμμετοχή στην έκδοση λευκώματος της Α.Σ.Κ.Τ.  σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού με τίτλο ‘’6 ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ’’ με την παραχώρηση φωτογραφικού υλικού από το προσωπικό του αρχείο και την συμμετοχή του στην επιμέλεια της έκδοσης.

2021-2022: Διαχειρίστηκε το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα: ‘’ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ S.T.E.A.M.’’ στην Κεντρική Υπηρεσία του Υ.Π.Ε.Θ. σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας και Καινοτομίας του Υ.Π.Ε.Θ.

2020-2023: Συμμετοχή στο Project της Α.Σ.Κ.Τ. στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου με τίτλο ‘’Η ΤΕΧΝΗ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΣΥΝΟΡΑ¨.

2017-2018: Υπεύθυνος υλοποίησης του εκπαιδευτικού προγράμματος “ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΕΧΝΑΣ ΚΑΤΕΡΓΑΖΕΤΑΙ” προϊόν συνεργασίας του Υ.Π.Ε.Θ. με την Α.Σ.Κ.Τ.

2018: ”Ε.Κ.Των τεχνών” Επιμέλεια της καλλιτεχνικής φωτογράφησης των έργων για την δημιουργία της ταινίας για την εκθεσιακή παρέμβαση στο Υπουργείο Οικονομικών, Κοραή 4.

2018: ”30 ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ

ΕΝΩΣΗΣ” επιμέλεια της καλλιτεχνικής φωτογράφησης των έργων για την δημιουργία ταινίας για την παρουσίαση της έκθεσης.

2017: Πραγματοποίηση Εικαστικού Βιωματικού Εργαστηρίου της εκπαιδευτικής εκδήλωσης για την “Παγκόσμια ημέρα Βιβλίου 2017”, με επίτιμο καλεσμένο τον κ. Ευγένιο Τριβιζά  και την Υπουργό Πολιτισμού κ. Λυδία Κονιόρδου στην Α.Σ.Κ.Τ.

2012-2014: Εμψυχωτής του Εκπαιδευτικού Προγράμματος: “ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΕΧΝΗΣ” μία συνεργασία του Υ.Π.Ε.Θ.  και της Α.Σ.ΚΤ στην Κεντρική Υπηρεσία του Υ.Π.Ε.Θ.

Πλήρες Βιογραφικό